Strzesz (zm. po 1346), podsędek sandomierski.
W historiografii uznawany jest za członka rodu Sulimów. Po raz pierwszy wystąpił w źródłach w r. 1325. Zajmował wysoką pozycję społeczną, o czym świadczy obdarzenie go tytułem komesa, zanim jeszcze objął jakikolwiek urząd. Pisał się z niezidentyfikowanej wsi «Jaroczich» (1334), Unikowa w paraf. Szaniec w ziemi wiślickiej (1337) oraz Strzeszkowic (obecnie Strzyżowice w dawnym pow. sandomierskim, 1341). W l. 1333–9 był wielkorządcą wdowy po Władysławie Łokietku, królowej Jadwigi. Otoczenie monarchini tworzyli głównie urzędnicy jej dworu oraz przedstawiciele lokalnej elity ziemi sądeckiej; pozycja na tym dworze otwierała drogę do dalszej kariery urzędniczej. W aktach procesu polsko-krzyżackiego, w zeznaniach świadków z 30 IV 1339, wymieniony jest Strzesz, chorąży krakowski. Powszechnie uważa się, że w źródle tym chodzi o Dzierżka Mądrostkę, chorążego krakowskiego, poświadczonego potem na urzędzie od 4 X t.r. Nie można jednak wykluczyć, że S. przez krótki czas był jednak chorążym krakowskim, a król Kazimierz Wielki przeniósł go następnie na godność podsędka sandomierskiego. Odpowiadałoby to drodze awansów w tym czasie, prowadzącej przez chorąstwo krakowskie na urzędy sądowe ziemi sandomierskiej. Jako podsędek sandomierski S. wystąpił tylko w dwóch dokumentach z l. 1341 i 1342. Po raz ostatni w źródłach jako komes, bez urzędu, pojawił się 6 III 1346 w dokumencie królewskiego rządcy sądeckiego, Klimka. Być może nadal był jeszcze podsędkiem sandomierskim (jego następca na tej godności, Adam, wystąpił dopiero w r. 1347). Możliwe jest również ustąpienie S-a z urzędu ze względu na wiek lub stan zdrowia.
Żoną S-a była nieznana z imienia córka Mikołaja Pączka z Gadania h. Janina i Małgorzaty. Pozycja S-a w ziemi sądeckiej znajdowała mocne oparcie w tamtejszych związkach rodzinnych.
Piekosiński, Rycerstwo, III 366; Urzędnicy, IV/1; – Barański M., Dominium sądeckie. Od książęcego okręgu grodowego do majątku klasztoru klarysek sądeckich, W. 1992 s. 197–201; Marzec A., Domina terrae Sandecensis. Rola polityczna Jadwigi Łokietkowej w kontekście jej kontaktów z możnowładztwem małopolskim, „Kwart. Hist.” T. 107: 2000 z. 1 s. 11; Rutkowska-Płachcińska A., Sądecczyzna w XIII i XIV wieku. Przemiany gospodarcze i społeczne, Wr. 1961 s. 153–4, 171; Sikora F., Dzieje osadnictwa i własności ziemskiej w epoce staropolskiej, w: Wierzchosławice. Dzieje wsi i gminy, Red. F. Kiryk, Z. Ruta, Kr. 1994 s. 47; – Cod. Pol., III nr 84, 89; Kod. Mpol., I–III; Lites, I 121; Zbiór dok. mpol., I nr 35, IV nr 919.
Jan Wroniszewski